Wat is hittestress precies? Hoe gaan lokale overheden en bedrijven in Utrecht hiermee om? Wat kan je er zelf tegen doen op de korte en lange termijn? Welke tools en projecten zijn er om hittestress in de stad op korte en lange termijn aan te pakken?
Wat is hittestress en waarom is het in de stad heter?
Tegenwoordig krijgen we steeds vaker met extreme hitte te maken door de gevolgen van klimaatverandering. Zeker in de stad valt dit te merken: gebouwen, asfalt en tegels houden veel warmte vast, waardoor het vaak een paar graden warmer is in steden dan op het platteland. Betegelde straten zonder groen kunnen zelfs 10-15 graden warmer zijn. Dit wordt ook wel het stedelijk hitte-eiland-effect genoemd. Omdat langdurige blootstelling aan hitte kan leiden tot gezondheidsproblemen is het van belang dat de overheid maatregelen neemt om de zomer verdragelijker te maken in de stad. Maar wat zijn deze maatregelen precies en hoe kan je zelf bijdragen om de stad koeler te maken voor jezelf en anderen?
Korte termijn
Als je snel wat wilt doen tegen hitte zijn er een aantal maatregelen die je kunt nemen in je eigen omgeving. Naast aanpassingen zoals zonwering om het binnenshuis koel te houden kan je ook tegelwippen in je eigen tuin: tegels vervangen voor planten. Zo wordt minder warmte vastgehouden in je tuin en kan je schaduwrijke plekken creëren.
Buiten je eigen tuin kun je ook helpen met vergroenen. In Utrecht bestaan een hoop groene buurtinitiatieven die te vinden zijn op de website van BuurtNatuur030. Waar de stad groener wordt, wordt deze ook koeler: onderzoek van de WUR en TU Delft zegt dat een grote boom zelfs voor evenveel verkoeling kan zorgen als tien airco’s.
Tools tegen hittestress
Als je tijdens een hete dag buiten bent is het belangrijk om op je gezondheid te letten. Veel dingen zijn logisch (genoeg water drinken, niet te lang in de zon), maar er bestaat ook een aantal online tools voor. Op een kaart van de Provincie Utrecht kun je bijvoorbeeld alle watertappunten in de stad vinden om gehydrateerd te blijven. Een andere kaart laat koele plekken en de afstand van gebouwen tot deze plekken zien. Andere tools van de Provincie die je kunnen helpen bij hittestress vind je op deze website.
Lange termijn
Omdat hittestress een probleem is waar we in de toekomst ook nog veel last van zullen hebben zijn er ook fundamentele ingrepen nodig. Soms is de scheidslijn tussen korte en lange termijn dun: veel kortetermijningrepen hebben ook op lange termijn effect.
Meten voor beter beleid
Op het platform Samen Meten Utrecht staat diverse projecten waarbij de meetgegevens worden gebruikt door overheden om hun beleid vorm te geven. Zo ook het project groene buurt, koele buurt, dat onderdeel is van een Europees project dat in Nederland alleen in Utrecht wordt uitgevoerd. Voor dit project krijgen deelnemers een klein meetkastje, waarmee ze tijdens het wandelen of winkelen de temperatuur in de stad meten. Zo worden hete plekken in kaart gebracht. Er wordt deze zomer gemeten in Kanaleneiland, Rivierenwijk, Ondiep en Zuilen.
Een andere manier om de temperatuur in je leefomgeving te meten is door mee te doen aan Meet Je Stad Utrecht. Bij dit project kun je je eigen meetkastje solderen, wat je vervolgens thuis buiten op kunt hangen. Online kun je bijhouden welke metingen je kastje doet, maar ook wat andere mensen meten. Zo kun je zien in welke delen van de stad het gemiddeld warmer is en hoe jouw straat het in vergelijking doet. Hoe meer er gemeten wordt, des te makkelijker het wordt om hete buurten te identificeren en verkoelen!
Niet alleen de binnenstad
Op warmtekaarten is duidelijk te zien dat de Utrechtse binnenstad een stuk warmer wordt dan de omliggende gebieden. Naast de binnenstad is ook industrieterrein Lage Weide (linksboven op het kaartje) een hitte-eiland in Utrecht. Daar gevestigde ondernemers werken steeds meer samen aan het verduurzamen en verkoelen van dit grote gebied. Het doel is om het terrein toekomstbestendig te maken. Wij gingen er eerder dit jaar langs om eens te praten over hun langetermijnplan.
3500 hectare aan Utrechtse daken
Veel langetermijnprojecten tegen de hitte gaan over de inrichting van de stad, maar zelf kun je ook een bijdrage aan deze inrichting leveren. Dit kan bijvoorbeeld met een groen dak. Groene daken hebben een verkoelend effect, bevorderen de biodiversiteit en zijn prima te combineren met zonnepanelen. Op het moment is er 3500 hectare onbenut dak in de provincie Utrecht, dus er is een groot oppervlak met potentieel om vergroend te worden beschikbaar. De Provincie heeft een Duurzame Daken Kansenkaart die aangeeft of jij een duurzaam dak aan kunt leggen op jouw adres. Op de website van Natuur en Milieufederatie Utrecht lees je over de technische mogelijkheden van groen op daken, het gebruik en beheer ervan en potentiële subsidies. Zo kan je zien of jij ook een groen dak aan kunt (laten) leggen.
Verder lezen
💡 We willen dit artikel in de toekomst nog aanvullen. Heb je vragen of suggesties met betrekking tot hitte in de stad Utrecht? Laat het ons weten via communicatie@mcu.nl.
Herinrichting Neude, wat gaat er gebeuren?