De langste dag van het jaar is aanstaande! Een goed moment om stil te staan bij onze behoefte aan schaduw en donker. Want het – nu spaarzame – donker is essentieel voor onze gezondheid en die van de natuur. Lees hier meer over schaduwplekken in de stad en het gevaar van lichtvervuiling.
Schaduw
Vooral op plekken in de stad waar geen natuurlijke schaduw is, kan het in de zomer loeiheet worden. Dat noemen we het hitte-eiland-effect en dat kun je op deze kaart van Utrecht goed zien. Midden in de Utrechtse binnenstad is het zo’n 2,5 graden warmer dan buiten de stad, blijkt uit data van het RIVM. Dat betekent dus dat als het in de zomer 33 graden wordt, het in hartje stad kan oplopen tot ruim boven de 35. En dat is niet zo goed voor ons.
Waar in Utrecht zit je in de schaduw?
Tijdens het schrijven van dit artikel kwamen we een website tegen waarop je kunt zien waar in jouw buurt schaduwen ontstaan door gebouwen: ShadeMap. De kaart is live en houdt rekening met waar de zon op dit moment staat.
Zie je ook de streep die de domtoren over de stad trekt? Let wel: de meeste schaduw (en vooral koelte) biedt de natuur in en om onze stad. Kijk dus vooral ook naar de groene plekken op de kaart, en help mee meer groene plekken te creëren!
Lichtvervuiling ‘s nachts
De nachten zijn momenteel kort. Toch wordt het in de stad zelden écht donker. Kunstmatig licht biedt ons veiligheid en comfort. Een teveel kan echter het ritme van mensen en dieren verstoren en is daarnaast een onnodige energieverspilling. Jaarlijks worden miljoenen trekvogels verstoord of sterven zelfs door lichthinder.
In Utrecht zie je ‘s nachts nogal wat kunstmatig licht. Een deel daarvan is nuttig, over andere lichtbronnen hebben inwoners zo hun twijfels. Vooral het licht van de gevel van Holland Casino is omwonende Utrechters een doorn in het oog. Al sinds 2017 brandt daar elke nacht een grote, felle lichtbak. Ik sprak met Mariëtte, inwoner van Hoograven-Zuid waar het casino zich bevindt.
Wat speelt er in Hoograven-Zuid?
Mariëtte: “Het licht van Holland Casino is zeer dominant en in grote delen van Hoograven-Zuid te zien. De gemeente vindt het licht van het casino belangrijk voor een ‘grootstedelijke uitstraling’, maar ik vind het vreemd dat deze keus gemaakt wordt tegen de klimaatdoelstellingen van diezelfde gemeente in.”
Omdat het haar niet lekker zat, is Mariëtte op zoek gegaan naar medestanders. Die vond ze: “Na een oproep op onder andere Facebook ontmoette ik anderen die hinder van het licht ondervonden. Zelfs iemand die speciaal hierom verduisterende gordijnen had aangeschaft. Ook de media en de politiek hebben het opgepikt.”
Mariëtte: “Nu is het wachten op wat de toekomst brengt. Het speelt al even en we nemen kleine stapjes. Er zijn tussenoplossingen mogelijk. Nu branden de lampen van het casino 24 uur per dag. Overdag zie je het niet, maar het verbruikt wel. We zouden ervoor kunnen kiezen het alleen ‘s avonds aan te zetten, en dan ‘s nachts uit. Aan onze kinderen leren we toch ook dat je het licht achter je uit moet doen?”
- Zelf melding doen van lichthinder? Ga naar maghetlichtuit.nl
Nacht van de Nacht
Ieder najaar organiseren de Natuur- en Milieufederaties de Nacht van de Nacht. Er zijn dan activiteiten in het donker, bijvoorbeeld een workshop nachtfotografie en restaurants die de lichten doven zodat je kunt dineren bij kaarslicht. Maar ook reclameobjecten en kerken laten een nachtje hun licht uit. Dit jaar vieren we de Nacht van de Nacht op 29 oktober. Zet deze datum dus alvast in je agenda!
Vervolg
In het najaar, als de nachten weer langer worden, komt er een vervolg op dit artikel. Heb jij onderwerpen op het gebied van schaduw en lichtvervuiling die je besproken wilt zien? Mail naar communicatie@mcu.nl.
Groen is soms grijs