Esther de Groot is een bezig bijtje tussen al het groen in onze stad en eigenlijk staat álles wat ze doet in het leven in het licht van een betere, duurzamere wereld: van vrijwilligen bij verpakkingsvrije winkel Puur & Loos tot rondleidingen geven bij de Botanische Tuinen Utrecht. Haar passie voor planten deelt ze ook tijdens haar verrassende wildplukwandelingen. Je vindt haar onderneming in onze online gids Duurzamer030. In dit interview vertelt de biologe over plantenblindheid en Tuinmansverdriet. En over hoe je als ondernemer én als inwoner van Utrecht de wereld een beetje mooier kan maken.
Groen hart voor Utrecht
“Ik heb biologie in Utrecht gestudeerd en daar is mijn Groene Hart sneller van gaan kloppen, zowel door de stad Utrecht als door de fijne mede-biologen. Daarom ben ik ook voor mijn master Sustainable Development in Utrecht gebleven. Ik specialiseerde me in duurzaamheid en werk nu als adviseur Duurzaam Ondernemen bij Stichting Stimular in Rotterdam.”
Esthers groene hart klopt voor planten en ze deelt haar kennis graag met anderen. Al in 2014 startte ze als gids in de Botanische Tuinen Utrecht en sinds 2020 houdt ze naast haar werk als adviseur één dag per week vrij voor haar wildplukwandelingen. “Dat is heel erg tof, want daarmee combineer ik mijn creativiteit en passies voor planten, koken en lekker eten! Dat komt daarbij allemaal samen én je bent lekker buiten met zijn allen. Ik neem mensen mee naar de wondere wereld van wilde eetbare planten en richt me met name op familie- en teamuitjes.”
Hoe ben je tot het wildplukken gekomen?
“Enerzijds is het aangewakkerd door mijn masterscriptie, waarbij ik onderzoek deed naar de bodemkwaliteit van voedselbossen. Om data te verzamelen heb ik toen twintig verschillende voedselbossen bezocht, verspreid over ons land. Daar staan eetbare planten uiteraard centraal. En anderzijds heb ik tijdens de corona-lockdown eetbare planten als nieuwe hobby ontdekt. Er was niet veel te doen, maar je kon wél naar buiten. Ik leerde hoe je vlierbloesemsiroop eigenlijk vrij eenvoudig zelf kon maken. Een zelfgemaakt, lekker en gezond drankje met een goed verhaal erbij: daar kun je mee aankomen met bij vrienden en familie! Dus zo ben ik meer gaan experimenteren en heb ik boeken over wilde eetbare planten gekocht. Op een gegeven moment wist ik er zoveel over, dat ik mijn enthousiasme met andere mensen wilde delen.”
Op je website zie ik dat je ‘een echte changemaker’ wordt genoemd. Welke veranderingen zou jij graag teweeg brengen? En hoe past het wildplukken hierin?
“Ik zou graag een duurzame verandering in gang zetten, dat wil zeggen, mensen helpen anders te leren kijken naar het groen om hen heen, waardoor er weer verbinding ontstaat met de natuur. Door meer te weten over planten, ga je er vanzelf beter voor zorgen. Veel mensen uit de Randstad zijn de verbinding met de natuur kwijt en zijn plantenblind. Ze zien als ze buiten lopen niet meer dan een groene blur op de achtergrond. Zodra ze ontdekken dat het groen in de berm uit tien verschillende plantensoorten bestaat, waarvan je er vijf kunt eten, gaat er een knop om.”
Er zijn inmiddels al best veel mensen enthousiast. Moeten we niet oppassen dat we met zijn allen niet teveel gaan plukken?
“Ja, er zijn zeker do’s en don’ts om het plukken duurzaam te houden. Die zijn erg belangrijk en daarom begin ik mijn wildplukwandelingen daar altijd mee. Zo raad ik bijvoorbeeld aan om sommige planten juist met een schaar te oogsten, zodat de wortels op hun plek blijven. En om nooit meer oogsten dan nodig. In de richtlijn is de hoeveelheid toegestaan van een champignonbakje per dag voor eigen gebruik. Zolang je het daarbij houdt, gaat het goed. Wilde eetbare planten moet je zien als een aanvulling op je maaltijd, zoals een garnering van eetbare bloemen of als ingrediënt van een kruidenboter. Het is niet geschikt als je voor een grote groep moet koken. Als je bessen of bloesem plukt, doe dat dan van meerdere struiken en neem nooit meer dan 20% van elke struik. Blijf ook altijd op de paden, zodat je niets plattrapt en de natuur niet verstoort.
In Utrecht kun je plukken in parken zoals het Beatrixpark en de Oosterspoorbaan, die zijn voor iedereen. Pluk niet in beschermde natuurgebieden en al is men in Utrecht al gauw geneigd om naar Amelisweerd te gaan; dat is een privé landgoed en wildplukken is daar niet de bedoeling.
Bij sommige planten is het juist goed om veel te oogsten. Hoe meer je plukt, hoe meer het teruggroeit. Bij andere planten zoals de woekeraar Zevenblad (Aegopodium podagraria) werkt het plukken juist tegenovergesteld. Deze plant wordt ook wel Tuinmansverdriet genoemd, omdat je er moeilijk vanaf komt in je tuin. Maar het heet ook wel Romeinse Spinazie en het is een heel gezonde plant, die je dus zoveel mag oogsten als je wilt. If you can’t beat them, eat them: je geeft daardoor andere planten meer kans om te groeien en zo bevorder je de biodiversiteit.”
Wat kunnen we doen om van Utrecht een stad te maken waar veel te plukken valt?
Je kunt bijvoorbeeld een guerrilla gardener worden, tipt Esther. Dat is een organisatie die braakliggende plekken in de stad benut om daar wilde planten te zaaien. Ze maken bloemzaadbommetjes van zaadjes voor inheemse planten, die voeding voor ons, insecten en vogels kunnen zijn. Ook kun je ze in je tuin of bloempotten gebruiken.
En als je erg van bloemen houdt…
“Kies dan bewust voor planten en sierbloemen met het groene biologische keurmerk of voor bloemen uit een biologische pluktuin,” raadt Esther aan. Het is veel in het nieuws geweest hoeveel gif en energie er wordt gebruikt voor de kweek, en daarbij komt nog de milieubelasting door transport, in de winter soms zelfs vanuit Afrika! Ook al is het een culturele gewoonte een bosje bloemen als cadeautje te geven, sta daar even bij stil vóór je een bosje rozen koopt in december. Stuur liever een kaartje met bloemen. Of kies in de winter liever voor een biologisch droogboeket of haak eens een bosje bloemen. Een biologische tuinplant is ook een goede keuze, want die gaat ook nog eens langer mee!
Meewandelen in de wondere wereld van wilde eetbare planten?
Esther begint de zomertijd met een wandeling op zondag 29 maart van 10:30 – 12:00 uur. Iedereen is van harte welkom om meer te leren over eetbare planten. Let er dus wel op dat die zondag de klok een uur terug is gegaan. Je kunt ook een besloten wandeling aanvragen voor een leuke, verrassende activiteit met familie of teamuitje met collega’s. Elke wandeling wordt gezellig afgesloten met een zelf geoogst hapje en drankje. Weer eens wat anders dan bowlen of een high tea! En je wordt er heel erg blij van. Kijk op https://estherdegroot.com/wildplukgids/ voor de planning.
Meer lezen
- Wildplukwandelen met Esther op Duurzamer030.nl
- estherdegroot.com
- ‘Wildplukken met Es’ op Instagram
- guerrillagardeners.nl
- biologisch-keurmerk.nl
Duurzamer030.nl is onze online gids met honderden Utrechtse organisaties en bedrijven die op één of andere manier met duurzaamheid en de toekomst van natuur en milieu in onze stad bezig zijn. De website wordt bijgehouden door een team van onze vrijwilligers. Nieuwsgierig naar meer duurzame organisaties in Utrecht? Kijk op Duurzamer030.nl.
Tekst: Sjoukje
Foto’s: Marjolein Vinkenoog
Coördinator Systeembeheer