Geen vierde aanvliegroute, maar hoe nu verder?

Het kabinet zette eerder dit jaar een streep door de geplande vierde aanvliegroute die over Utrecht zou gaan lopen. Is hiermee ook een toename van overlast voor mens en milieu van de baan? Het korte antwoord: de strijd om een rustig luchtruim is nog niet gestreden.

Aanvliegroute over Utrecht

Als onderdeel van een luchtruimherziening wilde het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een vierde aanvliegroute richting Schiphol aanleggen, die onder andere over de provincie Utrecht zou gaan lopen. Omdat dit nadelige gevolgen heeft voor mens en natuur in onze regio, hielden wij het nieuws rondom dit plan de afgelopen jaren goed in de gaten.

Wij waren niet de enigen die zich zorgen maakten. De vierde aanvliegroute zorgde in onze stad en provincie voor veel weerstand. Ook bij overheden: de provincie Utrecht en twintig Utrechtse gemeenten schreven begin februari nog een brief met bezwaren naar minister Madlener.

Een streep door de route

Eind februari van dit jaar kwam het nieuws dat het kabinet een streep heeft gezet door de geplande route, omdat “het niet mogelijk blijkt de vliegroute aan te laten sluiten op het internationale luchtverkeer”. Maar hoe nu verder?

Het ministerie geeft aan dat het onderzoek naar de vliegroute over Utrecht zo complex was, dat men in de komende jaren niet meer gaat kijken of het alsnog mogelijk is. De drie bestaande aanvliegroutes, boven andere delen van Nederland, gaan wel iets verschuiven. Dat betekent voor andere provincies dat er overlast kan ontstaan op plekken waar dit eerder niet het geval was.

Huidige situatie

Eind mei publiceerde NRC een uitgebreid artikel over de huidige vliegoverlastsituatie. Zij vatten als volgt samen:

Al dertig jaar is de politieke belofte dat Schiphol alleen mag groeien als de geluidshinder niet toeneemt. In die dertig jaar verdubbelde het aantal vluchten op Schiphol, maar nam óók de overlast drastisch toe. Inmiddels hebben meer dan 200.000 mensen ernstige geluidsoverlast.
Schiphol kon groeien doordat politieke besluiten werden verstopt in ingewikkelde rekenmodellen en vermomd als niets meer dan een technische exercitie. In de „papieren rekenwerkelijkheid” nam de overlast niet toe, in realiteit wel.
Bewoners voelen zich radeloos en rechteloos: hun overlast wordt weggerekend, overtredingen van de geluidsregels worden niet gehandhaafd, en de overheid duikt weg.

Lees het hele artikel: Wonen onder Schiphol: slapeloos, radeloos, rechteloos (mogelijke betaalmuur als je deze maand al eerder artikelen op NRC hebt gelezen en geen abonnement hebt)

Stop4deroute

De afgelopen jaren hield burgerinitiatief Stop4deroute zich actief bezig met de weerstand tegen de geplande luchtruimherziening. Hoe gaan zij verder nu de vierde route niet doorgaat? Zij reageren: “Hoewel de vierde route van de baan lijkt, verplaatsen de plannen voor de luchtruimherziening de overlast slechts. Echte oplossingen blijven uit. Ondertussen heeft minister Madlener de focus alweer op verdere groei van de luchtvaart in Nederland.

Wij willen een luchtvaart die recht doet aan welzijn, natuur, milieu en klimaat – nu én in de toekomst. Dit kan alleen door de luchtvaart te verkleinen. We willen dat de rol van overheden en politiek transparant is, en dat eerlijke informatie aan burgers wordt gegeven. In Midden-Nederland, maar vooral rondom Schiphol, willen we dat de huidige hinder minder wordt.”

Reacties en rapporten

In april publiceerde Stop4deroute op het schetsontwerp van de luchtruimherziening. Een paar punten uitgelicht:

• Het is goed nieuws dat er vooralsnog geen extra vaste aanvliegroute komt en dat weerstand van burgers effect heeft. Een punt van zorg is dat er desondanks wel via deze route gevlogen kan worden omdat niet alle vluchten via naderingspunten geleid hoeven te worden.
• Het is kwalijk dat de enorme hinder, slaapverstoring en uitstoot in een groot deel van Nederland blijft en slechts verschuift.
• Het is kwalijk dat er geen enkele overtuigende en verifieerbare bijdrage wordt geleverd aan vermindering van de grote schadelijke effecten van luchtvaart op welzijn, gezondheid, milieu, natuur en klimaat, laat staan dat er perspectief ontstaat op terugbrengen hiervan naar een acceptabel niveau.

Daarnaast bracht Stop4deroute in mei een (universitair gereviewd) rapport uit genaamd . In dat rapport vind je een analyse van de klimaatvoetafdruk van Nederlandse luchtvaartactiviteiten in verhouding tot die van het volledige Nederlandse vervoer van personen en goederen en de economie als geheel. Samengevat in een infographic:

“Wij laten zien dat een minimale bijdrage aan ons vervoer gepaard gaat met een enorme klimaatimpact, vooral als ook niet-CO2-klimaateffecten van luchtvaartuitstoot worden meegerekend. Van alle klimaatopwarming die de komende 20 (100) jaar veroorzaakt wordt door het Nederlands vervoer van personen van nú, wordt in twee veelgebruikte rekenkaders 70% (40%) dan wel 83% (59%) veroorzaakt door aan Nederland toe te schrijven luchtvaart. Deze grote percentages leveren evenwel maar een zeer beperkte bijdrage aan onze maatschappij: de luchtvaart verzorgt maar 1/400 van de hoeveelheid vervoerde goederen over de weg en de zee en 1,3 promille van de persoonlijke reisbewegingen, en ca. 20,8 % van de reizigerskilometers (alle binnen de Nederlandse economie).

Op grond hiervan betogen wij dat vanuit rechtvaardigheidsprincipes en belangenafwegingen de luchtvaart een eerlijke en proportionele bijdrage aan uitstootreductie zal moeten leveren, met minder vrijblijvende maatregelen dan nu gelden.”

●

Nieuwe naam

Omdat de geplande vierde route niet doorgaat, denkt Stop4deroute over een nieuwe naam die hun missie in ruime zin verwoordt. Ze nodigen iedereen uit om hierover mee te denken. De persoon die de best passende naam bedenkt krijgt een taart thuisbezorgd. Heb jij een goed idee? Stuur je voorstel vóór 5 juni naar info@stop4deroute.nl.

Kortom

De zorgen rondom de overlast van het vliegverkeer op ons welzijn, natuur, milieu en klimaat zijn niet weg nu de geplande vierde aanvliegroute van de baan is. Het blijft de gemoederen bezighouden bij burgerinitiatieven, overheden en media – en bij hen die overlast ervaren of dat in de toekomst ervaren door toename en verplaatsing van het vliegverkeer. Ook wij blijven het nieuws in de gaten houden, zeker nu er zeer recente ontwikkelingen zijn rondom het kabinet.