Utrecht kent verschillende speciaalbierbrouwerijen, waaronder vandeStreek. Deze is sinds kort te vinden in onze gids met duurzame organisaties in de stad, Duurzamer030.nl. Waarom dat is? We gingen in gesprek met Ronald van de Streek, een van de oprichters, over bier en duurzaamheid.
VandeStreek heeft twee locaties in Utrecht. Het café-restaurant is sinds 2022 te vinden op de Oudegracht 50; dat is praktisch naast ons Milieucentrum. Maar om een kijkje in de keuken te nemen gingen we naar de brouwerij met proeflokaal, die gelegen is aan de Ontariodreef in Overvecht. Bij aankomst werden we verwelkomd in het proeflokaal, met uitzicht op de bedrijvigheid in de brouwerij.
Hoe het begon
VandeStreek is opgericht door de broers Sander en Ronald van de Streek. Zij begonnen in 2010 met thuis brouwen in Kanaleneiland, op dat moment nog zonder plannen om een biermerk op te richten. De hobby groeide flink, het huis kwam steeds voller te staan en de broers Van de Streek besloten als ‘huurbrouwerij’ hun bieren bij destijds al bestaande brouwerijen te brouwen. Een van die brouwerijen was de Utrechtse brouwerij De Leckere, die biologische bieren brouwde. Ronald: “De bieren die vandeStreek daar brouwde waren dus al direct biologisch.” Toch duurde het nog even voordat de brouwerij daar bewust op ging inzetten. In 2013 verscheen het eerste speciaalbier van vandeStreek op het Utrechts Bierbrouwers Festival en drie jaar later kwam er een eigen brouwerij met eigen ketels.
Meer biologisch
Brouwerij vandeStreek bleef groeien. Na te hebben gewerkt aan capaciteit en kwaliteit, zette het bedrijf in op biologisch en duurzamer produceren. Een aantal jaar geleden schafte de brouwerij bijvoorbeeld een apparaat aan dat stikstof uit de lucht haalt. Die stikstof wordt gebruikt bij het brouwproces en werd voorheen elders aangekocht. Ronald: “Mijn broer en ik letten thuis ook op duurzaam en biologisch consumeren, dus deze focus in de brouwerij is naast een logische volgende stap, ook een persoonlijke keuze.”
Toen de Utrechtse biologische brouwerij De Leckere ermee stopte, viel een groot stuk van het biologische, in Utrecht gebrouwen bier weg. VandeStreek is zich daarop gaan verdiepen in Skal-certificering en ging daarmee aan de slag.
Elk Nederlands bedrijf dat biologische producten gaat produceren, verhandelen of opslaan, laat zich bij Skal Biocontrole registreren. Het schrijven van een kwaliteitsplan en een toelatingsonderzoek zijn onderdeel van de toelatingsprocedure, die uitgaat van Nederlandse en Europese wetgeving.
Bijzondere hop
Niet alle bieren van vandeStreek zijn direct biologisch te brouwen. De Skal-regels zijn streng en voor bijzondere smaken speciaalbier gebruikt de brouwerij hoppen uit de Verenigde Staten. “Dit soort bijzondere hoppen uit de VS zijn vrijwel niet biologisch te vinden, helaas” licht Ronald toe. Daarom zijn ten eerste de ‘core range’-bieren sinds een tijdje biologisch verkrijgbaar. Dit zijn toegankelijke, het jaar rond verkrijgbare bieren zoals blond en tripel, waarvoor lokale biologische hopsoorten kunnen worden gebruikt. “Daarnaast is er een aantal tijdelijk verkrijgbare specials die biologisch kunnen worden gebrouwen. Welke dat zijn hangt af van de bierstijl” legt Ronald uit.
Wat zit er eigenlijk in (speciaal)bier?
In het kort: water, mout, gist en hop. Mout is ontkiemd en daarna gedroogd graan. Hop geeft het bier een fruitige, bittere smaak. Verder worden er soms nog andere smaakmakers toegevoegd, zoals koriander of honing. En ja, bij biologisch bier moeten ook deze toevoegingen biologisch zijn.
Duurzaam en lokaal
Bij duurzaamheid en bier denk je al snel aan biologisch bier, maar bij het brouwen komt nog veel meer kijken. Denk aan het (her)gebruik van materialen en de eerder genoemde stikstof. Maar ook watermanagement speelt een rol, vertelt Ronald: “Per liter bier gebruikt vandeStreek vier tot vierenhalve liter water, tegenover zo’n zeven liter bij andere kleine brouwerijen. Daarnaast is het water dat we afvoeren weinig vervuild.”
De mout die voor het bier gebruikt wordt wordt opgeslagen in een silo, in plaats van in plastic zakken. “Veel efficiënter, al moet de biologische mout uiteraard apart worden opgeslagen. We zijn ook overgestapt op metalen fusten in plaats van plastic en de bieren worden verpakt in blik, dat beter te recyclen is dan glas.” Dat blik weegt ook nog minder met transport.
“En dan nog iets: lokaal is duurzaam”, zegt Ronald enthousiast. “We vinden het belangrijk om een bijdrage te leveren aan lokale, Utrechtse initiatieven. En om verbinding te maken binnen de stad. Daarom zijn we al een aantal jaar trotse hoofdsponsor van bijvoorbeeld het Café Theater Festival en Stukafest. Sowieso: veel van ons bier komt de stad niet uit.”
Klophop uit stadstuin Klopvaart
Wat ook heel lokaal is en verbinding geeft: vlak bij de brouwerij zit stadstuin Klopvaart van Utrecht Natuurlijk. Ronald: “Zij hadden hop in de tuin, en dat groeide enorm hard en overal doorheen. Die hop zijn we toen samen gaan cultiveren; we noemen het Klophop. Daar brouwen we nu elk jaar een bier mee.” Maar dat niet niet alleen: de hop wordt ook verdeeld onder inwoners van Utrecht (en verre omstreken), die het in hun tuin of op hun balkon willen laten groeien. “De lancering van het bier waarin deze hop verwerkt wordt, is elk jaar een feestje.”
Toekomstplannen
In de toekomst wil vandeStreek meer specials biologisch gaan brouwen, als recept het toelaat (zie het verhaal over hop eerder in dit artikel). ”En het zou leuk zijn als meer biologische winkels in Utrecht onze biologische bieren zouden willen verkopen. We zijn als brouwerij niet volledig biologisch, maar deze bieren zijn dat absoluut wel.”
Daarnaast begint de huidige brouwerij uit zijn jasje te groeien. Ronald: “Welke beslissing we daarin ook gaan nemen – uitbreiding of verhuizing, bijvoorbeeld – duurzaamheid speelt daarbij een grote rol.”
Trots
Ik vraag Ronald waar hij het meest trots op is. Daar hoeft hij maar kort over na te denken. “Dat is toch onze Playground IPA, een fris alcoholvrij bier dat inmiddels echt een household name is.” Dat moet ik beamen; ik drink het zelf graag en tot mijn genoegen is het op veel plekken verkrijgbaar. De Playground is niet volledig biologisch gebrouwen, maar staat inmiddels bekend als een van de betere alcoholvrije* bieren.
*Officieel heet dit in Nederland alcoholarm, omdat het bier 0,5% alcohol bevat. Ter vergelijking: een rijp stuk fruit kan dit ook bevatten, zonder dat je het door hebt.
Tijd om te proeven!
De (biologische) bieren van vandeStreek zijn overal in de stad te krijgen: bij slijterijen, supermarkten, bierwinkels, en volgens Ronald “bij de leukere horecagelegenheden”. Maar wil je uitgebreid proeven, ga dan langs bij vandeStreek aan de Oudegracht of bij de brouwerij/proeflokaal in Overvecht. Bij die laatste kun je ook een rondleiding door de brouwerij krijgen.
vandeStreek Oudegracht (café-restaurant)
Oudegracht 50
3511 AR Utrecht
vandeStreek brouwerij & proeflokaal
Ontariodreef 43
3565 BC Utrecht
Nieuwsgierig naar meer duurzame organisaties in Utrecht? Kijk op Duurzamer030.nl.
Tekst: Mirjam
Foto’s: Mirjam en vandeStreek
Ontmoet andere buurtvergroeners bij de BuurtNatuur030 Nieuwjaarsborrel