Op zaterdag 5 juli 2025 is het ‘Plastic PeukMeuk’ in Nederland. In het hele land komen opruimhelden dan in actie om peuken te rapen én te tellen, in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven, maar ook in kleine dorpskernen en zelfs in het buitenland. Ook jij kunt je aanmelden als opruimheld.
Dat is broodnodig, want het sigarettenfilter – het meest gevonden en giftigste stuk zwerfafval – ligt overal op straat. Dagelijks belandt er op de Nederlandse straat en in de natuur een nieuwe vrachtwagenlading vol aan peuken. Uit onderzoek blijkt dat één enkele peuk tot 1000 liter water kan verontreinigen.
Een half miljoen peuken
PeukMeuk wordt al sinds 2019 georganiseerd door het Plastic Peuken Collectief, met Het Peukenmeisje Bernadette Hakken als boegbeeld. Dit jaar komen in Nederland en in het buitenland rapers in actie die zo de roep op een politieke oplossing te versterken. Vorig jaar stond de teller op meer dan een half miljoen geraapte peuken in één uur tijd.
Vorig jaar gingen op deze actiedag in heel Nederland en in het buitenland duizenden mensen de straat op, gewapend met afvalgrijper, pincet of handschoenen. Samen raapten zij ruim 500.000 sigarettenfilters. “De onvrede over peukenvervuiling wordt steeds groter, zowel in de politiek als de samenleving. Daarom groeit het draagvlak voor een verbod op sigarettenfilters nu snel”, aldus organisator Bernadette Hakken, alias Het Peukenmeisje.
Onzichtbare milieuramp
In Nederland worden elk jaar zo’n 10 miljard sigaretten verkocht. Naar schatting belandt tweederde niet in de asbak, maar op straat, in de natuur of in het water. Ze zijn klein maar absoluut niet onschuldig. Bijna alle sigarettenfilters zijn gemaakt van celluloseacetaat, een kunststof die uit elkaar valt in vervuilende microplastics. Daarnaast lekt een peuk enorme hoeveelheden toxische stoffen die het bodem- en waterleven verstoren. De sigarettenfilter is, in aantal, de grootste vorm van plasticvervuiling wereldwijd.
Anton Damen, alias de Plandelman: “We ervaren op dit moment een Peukenapocalypse. De meest gehoorde verzuchting van deelnemers aan cleanup-evenementen, zoals recent de Utrechtse Plandelweek, is dat er tegen de massa’s peuken niet op te rapen valt. En dat klopt ook, met 6,6 miljard achtergelaten peuken in Nederland. Ik stel daarom vaak bij deelnemers een limiet voor van maximaal aantal op te ruimen peuken om plandelburnout te voorkomen. Want wil je elke peuk die je tegenkomt oppakken, dan komt je letterlijk geen stap verder.”
Hakken: “Daarom is hier uiteindelijk maar een echt afdoende oplossing voor, en dat is een verbod op dit eenmalig plastic. De Amerikaanse stad Santa Cruz, dat een dergelijk verbod al invoerde, is een lichtend voorbeeld en het bewijs dat het kán. De tabaksindustrie deed ons decennialang ten onrechte geloven dat roken met filter minder schadelijk is. Het tegendeel is bewezen. De filter is enkel een marketingtrucje om meer sigaretten te verkopen. Hoogste tijd om deze vervuilende en ziekmakende strategie te kappen.”
Plandelman kroont Peukenmeisje tot Peukenkoningin
In Nederland is Het Peukenmeisje al jaren het icoon achter deze antifiltercampagne. Zij vindt opruimheld Plandelman daarbij al een aantal jaren aan haar zijde. Op de recente Utrechtse Plandelweek werd Bernadette Hakken voor de gelegenheid tot Peukenkoningin gekroond, met de enige peukenpruik ter wereld (van Trashure Hunt Scheveningen). Het dynamische duo komt deze PeukMeuk-dag opnieuw gezamenlijk in actie, ditmaal in hartje Utrecht, waar ze handige peukenpockets en peukenpakkers uitdelen. Maar zij zijn niet alleen, want uit alle hoeken van het land stromen de aanmeldingen binnen, met meer dan 74 deelnemende locaties, van Alkmaar tot Zandvoort en van Groningen tot Maastricht.
Tip: volg Het Peukenmeisje op Facebook en Instagram en Plandelman via Instagram.
Doe (en tel) mee!
Het Plastic Peuken Collectief is een landelijk samenwerkingsverband van tientallen milieuorganisaties en bedrijven. Het collectief wordt ondersteund door honderden individuele peukenrapers en een groeiende groep ambtenaren en politici. Belangrijkste partners uit de milieubeweging: Stichting De Noordzee, Het Peukenmeisje, Plandelman, GoClean, Zwerfie Rotterdam en Fair Resource Foundation. Om in te zetten op een Europees verbod werd onlangs door Fair Resource Foundation de campagne No Plastic Filter gelanceerd. Je kunt je hier aanmelden als opruimheld op de website, waar je ook meer info en het programma kunt vinden.
Botanische Tuinen Utrecht opent nieuwe Evolutietuin