Heb je je ooit afgevraagd wat de meest voorkomende bomen zijn in Utrecht? Of wanneer die grote eik in jouw straat was geplant? Dat vind je op de bomenkaart van de gemeente Utrecht. Zo kun je bijvoorbeeld zien dat er ongeveer 8700 kersenbomen zijn en dat de meest voorkomende bomen de es, de linde en de eik zijn. Stefan Pasma (Adviseur Stedelijk Groenbeheer) en Giselle van Doorn (Data-analist) vertellen over deze kaart en het gebruik ervan binnen de gemeente.
Op de bomenkaart staan 140.000 park- en straatbomen. Dat zijn er veel, maar niet alle bomen die in Utrecht te vinden zijn. Zo zijn bossen te vinden op de boskaart van de gemeente. Bomen van particuliere eigenaren (bijvoorbeeld die in tuinen staan) of van een andere overheid staan niet op de kaart. De bomen langs het Amsterdam Rijnkanaal zijn bijvoorbeeld van Rijkswaterstaat. Bij meldingen over bomen kun je eerst het boomnummer in de bomenkaart opzoeken.
Uitgebreide kaart
Je kunt de bomenkaart gebruiken om te zien om welke soort boom je voor je hebt. Ongeveer 10 jaar geleden kwam de eerste versie van de bomenkaart online. Destijds bestond de kaart alleen uit bolletjes en punten waar de bomen in Utrecht in staan. Nu is die uitgebreid met data zoals plantjaar en soort. Stefan vertelde ook dat in een eerdere versie van de bomenkaart de leeftijd van de bomen werd ingevoerd. Maar de precieze leeftijd van een boom vinden is moeilijk, dus dat is uiteindelijk vervangen door plantjaar.
Data in de bomenkaart bijhouden
Het accuraat houden van de bomenkaart is veel werk. Projectleiders geven aan de data-analisten van de gemeente door als ze nieuwe bomen planten of wanneer bomen gekapt worden. “We zijn afhankelijk van wat mensen doorgeven aan de beheerafdeling”, vertelt Giselle. Soms komt de gemeente er ook achter dat er een boom niet op de bomenkaart staat, dan pakken de data-analisten luchtfoto’s erbij en tekenen ze de nieuwe boom in. Eerst als boom zonder naam, vervolgens verifieert een inspecteur wat voor boom het is en dan krijgt die een naam. Er staan ongeveer 1600 bomen die nog een naam moeten krijgen op de bomenkaart.
Doordat inwoners ook de data in de bomenkaart kunnen zien, kunnen die ook controleren of die correct zijn. Soms komen er mailtjes binnen dat een boom als verkeerde soort staat aangegeven in de kaart. In de bomenkaart staat ook een reactieformulier dat inwoners kunnen gebruiken. Dit zorgt voor meer betrouwbare data.
Inzicht en efficiëntie
De bomenkaart geeft de gemeente inzicht in de bomen in Utrecht. Zo is te zien dat met name essen en eiken de meest voorkomende bomen zijn in Utrecht. Weinig diversiteit kan problemen veroorzaken met ziektes en plagen in bomen. Eikenprocessierupsen kunnen zich gemakkelijk verspreiden als er veel eiken zijn.
Daarnaast levert het ook efficiëntie op. Als er iets mankeert aan een boom kan er een boomnummer worden doorgestuurd. Op basis van dat boomnummer kunnen werknemers van de gemeente gemakkelijk naar de precieze boom gaan.
Transparantie geeft betrokkenheid
Maar voor de gemeente heeft het ook nut om data open te zetten. “Het is een stukje transparantie” volgens Stefan. Je nodigt bewoners uit om mee te kijken naar wat je doet. Zij kunnen dan controleren of de data correct zijn; dat levert betrouwbaardere data op. Volgens Stefan en Giselle voelen bewoners zich ook erg betrokken met de bomen van de stad. “Er zit emotiewaarde op bomen. Ik heb bomen ook wel eens de zeehondjes van de stad genoemd.” zegt Stefan.
Kortom, de Utrechtse bomenkaart is op veel gebieden nuttig. Voor trivia-vragen, zoals hoeveel populieren er in Utrecht zijn, tot het melden van omgevallen bomen. Merk je dat je zelf nog een goed idee hebt om de bomenkaart uit te breiden, laat het dan vooral aan de gemeente weten. En vergeet niet te kijken naar welke bomen bij jou in de straat staan.
Tekst: Hannah
Foto: Sabine Brends
De groene podcast van BuurtNatuur030