Voedselverspilling

Voedselverspilling heeft een grote impact op het milieu. Voor de productie en het vervoer van voedsel is water, land en energie nodig. Bovendien is er sprake van CO2-uitstoot. Wanneer voedsel dat geschikt is voor consumptie wordt weggegooid, is het verbruik van al die grondstoffen ‘voor niets’ geweest. Voedselverspilling voorkomen en verminderen heeft dus grote impact.

Het meeste voedsel wordt verspild in het productieproces en door de consument. Supermarkten en horeca verspillen relatief minder, maar kunnen zeker ook impact maken door minder te verspillen. Voorbeelden zijn een supermarkt die buitenbeentjes groenten verkoopt, of een restaurant die haar klanten een doggybag aanbiedt.

Wie verspilt wat?

Consumenten verspillen het meeste voedsel: ze zijn verantwoordelijk voor 42% van al het voedsel dat verspild wordt. Voedselproducenten hebben ook een groot aandeel (39%) in de voedselverspilling. Dit voedsel bereikt nooit de supermarkt of horeca. Horeca (14%) en de supermarkten (5%) komen als laatste in het rijtje voedselverspillers.

In 2019 onderzocht Milieu Centraal in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de voedselverspilling in Nederland. De resultaten laten zien dat de gemiddelde Nederlander 34 kilo voedsel per jaar verspilt. Dit is een afname ten opzichte van 2016, toen het vorige onderzoek plaatsvond.

Brood, deegwaren en zuivel worden het meest weggegooid in huishoudens, blijkt uit het rapport van Milieu Centraal. Hoewel deze producten een korte houdbaarheidsdatum hebben, worden ze toch vaak te snel weggegooid. Deze producten zijn voorzien van een THT datum. THT betekent tenminste houdbaar tot. Als deze datum verlopen is, is het product vaak nog prima te gebruiken.

De productie van een kilo groenten of fruit resulteert in ongeveer een kilo CO2-uitstoot. Voor vlees of zuivelproducten is dit al gauw vijf tot vijftien kilo CO2-uitstoot per kilo voedsel. Omgerekend naar 34 kilo verspild voedsel wordt er dus 34-340 kilo CO2 per jaar onnodig uitgestoten!

Wat kan je zelf doen?

De volgende tips laten zien hoe je met kleine stappen zelf kan bijdragen aan minder voedselverspilling.

1. Koop niet te veel eten. Neem een boodschappenlijstje mee naar de winkel.
2. Deel je koelkast in zodat elk soort eten zo lang mogelijk meegaat
3. Controleer regelmatig de houdbaarheid van producten. Kook met restjes of producten die al langer open staan.
4. Hergebruik je restafval: maak bijvoorbeeld zelf bouillon van groenafval of sapjes van je klokhuizen

Er zijn ook apps die je helpen om minder voedsel te verspillen. Heb je teveel gekookt, of juist geen eten in huis? Op de app Thuisgekookt verkoop of koop je thuis gekookte maaltijden tegen inkoopprijs. De app van Milieu Centraal, Verspillingsvrije Coach, geeft je regelmatig tips over hoe je meer bewust kan zijn van jouw voedselverspilling. In de supermarkt zie je de 35% afgeprijsd sticker op artikelen die tegen de houdbaarheidsdatum lopen. Door deze producten te kopen voorkom je dat ze bij het afval belanden. Maar koop er ook weer niet zoveel van dat het thuis alsnog in de afvalbak belandt. In de app TooGoodToGo kunnen restaurants en supermarkten producten en maaltijden aanbieden die tegen de houdbaarheidsdatum aanlopen. Deze items worden als een Mystery Box tegen de helft van de normale prijs aangeboden in de app. Niet alleen voordelig en duurzaam, je wordt ook nog verrast.

In Utrecht

Lokaal in Utrecht zijn er meerdere initiatieven die zich inzetten tegen de voedselverspilling. Het collectief Circle That gaat op vrijdag de winkels in Lombok langs om groenten en fruit op te halen die anders worden weggegooid. Op hun locatie middenin de stad kan je daar op vrijdag tegen een vrijwillige donatie groenten halen die anders verspild zouden worden.

Ook Taste before you waste Utrecht en Buurtbuik halen groenten, fruit en andere producten van lokale leveranciers op die anders verspild zouden worden. Vrijwilligers koken dan van deze producten elke zaterdag een maaltijd die je tegen donatie kan komen eten.

Restaurant InStock maakt maaltijden van producten die anders weggegooid zouden worden. Zij halen bij vestigingen van Albert Heijn en andere leveranciers producten op. Deze producten zijn nog goed, maar kunnen niet verkocht worden. Aangezien deze organisatie niet op vrijwilligers berust, betaal je hier wel voor je maaltijd.

Conclusie

Als consument kun je op veel manieren bijdragen om de voedselverspilling te verminderen. Je kunt tips vinden over bewust boodschappen doen en koken, of gebruik maken van de initiatieven bij jou in de buurt. Met een kleine verandering in je gedrag toch jouw impact te maken om minder voedsel te verspillen.

Tekst: Fayette Klaassen
Foto: ook

Meer over voedselverspilling in de Milieuwijzer