Klimaatverandering in de stad: dit gaat gemeente Utrecht eraan doen

Klimaatverandering heeft nu en in de toekomst effect op de leefomstandigheden in onze stad. Het weer wordt extremer: we kunnen steeds meer heftige regenbuien en hittegolven verwachten. Om de stad daarop voor te bereiden werkt de gemeente Utrecht aan een klimaatadaptatieplan. Met dit plan stelt de gemeente doelen om de stad klimaatbestendig te maken voor 2050, zodat de stad leefbaar blijft tijdens extreem weer. Wat staat er in het plan?

De gemeente benoemt in het klimaatadaptatieplan vijf knelpunten, die problemen veroorzaken in Utrecht als er geen aanpassingen komen. Deze zijn extreme hitte, wateroverlast, droogte, overstroming en biodiversiteit. Hieronder lees je meer over deze knelpunten, doelstellingen en het vervolg daarvan.

Extreme Hitte

In de laatste aantal jaren heeft Nederland recordtemperaturen gezien van 40 ⁰C. Deze recordtemperaturen zullen in de toekomst vaker voorkomen. In de stad is veel verharding, wat leidt tot temperaturen die verschillende graden hoger zijn dan buiten de stad. Met name de plekken met veel verharding, zoals de Binnenstad, Rivierenwijk, Ondiep en Zuilen hebben hier veel last van. Hier kan de temperatuur 8 graden hoger worden.

Wateroverlast

Klimaatverandering veroorzaakt in de komende jaren meer zware buien. Hevige regenbuien kan leiden tot wateroverlast, o.a. doordat de riolering de hoeveelheid water niet kan verwerken. Verder kan het ook leiden tot grondwateroverlast, wat funderingsschade kan veroorzaken.

Droogte

Naast wateroverlast, zullen er in de toekomst ook meer periodes van droogte ontstaan. Deze droogtes kunnen bodemdaling veroorzaken. Dit is in sommige delen van Utrecht al te zien is, zoals de Ringkade in Rijnenburg. Daarnaast zorgt meer droogte voor blauwalg in recreatiewater. Dit is natuurlijk jammer, want tijdens warm weer wil je juist de koelte van het water opzoeken.

Overstroming

De stijging van de zeespiegel en meer neerslag zorgt voor hogere waterstanden, waardoor dijkdoorbraken kunnen komen. Bij een dijkdoorbraak bij de Lekdijk zal het grootste gedeelte van Utrecht onder water komen. 

Biodiversiteit

Klimaatverandering heeft effect op planten en dieren die in en rondom Utrecht leven. Denk aan bomen, bloemen, vogels en insecten. Met hogere temperaturen, extremere regenbuien of droogte kan het moeizaam worden voor deze soorten om zich aan te kunnen passen. Verder is er kans op plagen van andere soorten, zoals de eikenprocessierups.

Doelstellingen

Om te zorgen dat Utrecht voor 2050 klimaatbestendig is, stelt de gemeente een aantal doelen op. Op dit moment heeft de gemeente doelen gesteld tegen hitte, wateroverlast en droogte. Op het gebied van biodiversiteit en overstroming lopen nog onderzoeken.

Zo zal de gemeente in de komende jaren meer groen aanleggen in de stad. Dit helpt bij het tegen en tijdens extreme hitte in de stad en het verbeteren van de biodiversiteit. Als doelen heeft de gemeente:

• Om bij loop- en fietspaden minimaal 30% schaduw te hebben.
• Ervoor te zorgen dat binnen 200 meter van een gebouw of woning een koele groene verblijfsplek te vinden is van minimaal 200 m².
• Dat de horizontale ruimte in de buurten bestaat uit minimaal 40% groen.

Verder wil de gemeente ervoor zorgen dat tijdens regenbuien tot 80mm er geen schade wordt aangericht aan panden en dat de wegen begaanbaar blijven voor vluchtroutes en voor hulpdiensten. Om dit te doen zal het water opgevangen te worden tijdens regenbuien. Een manier, die daarna ook helpt bij droogte, is om de bodem als spons te gebruiken. Als doel heeft de gemeente om 90% van de neerslag op te vangen. Hiermee kan wanneer er heftige regenbuien valt het water gemakkelijker wegkomen en verder kan ditzelfde water gebruikt worden tijdens droogteperiodes.

Hoe nu verder?

In juni en juli konden inwoners van de stad reageren op de conceptversie van dit plan. Deze reacties werden tot september verwerkt. Uiteindelijk gaat de gemeenteraad in het najaar van 2021 het klimaatadaptatieplan vaststellen. Meer informatie en het volledige document zijn te vinden bij de gemeente Utrecht. Op naar een klimaatbestendige stad in 2050!