529 miljoen plastic verpakkingen

529 miljoen plastic verpakkingen per jaar, wat kunnen we daar tegen doen?

In één jaar tijd verbruiken de inwoners van de stad Utrecht 529 miljoen plastic voedselverpakkingen. Gemiddeld is dat zo’n vier stuks per persoon per dag, rekende het ING Economisch Bureau afgelopen week voor. ING verwacht dat het verbruik de komende jaren toe zal blijven nemen. Hoe kunnen we deze vervuilende koers van het plasticverbruik veranderen?

Verbannen
Ons plasticverbruik vormt een enorme belasting op ons milieu en kan drastisch minder. Er zijn andere, duurzamere methoden nodig om voedsel in de mond van de consument te krijgen. Daar is inmiddels iedereen het over eens. Maar hoe krijgen we dit voor elkaar? En wie grijpt de verantwoordelijkheid?

De meest rigoureuze aanpak is een wettelijk verbod op plastics. Gratis tasjes zijn een paar jaar geleden in de ban gedaan. En in 2021 volgt een Europees verbod op wegwerpplastics als rietjes, wattenstaafjes en wegwerpbestek. Toch blijft ook dan het gros van het plasticverbruik doorgaan. Want voedingsmiddelen blijven gewoon verpakt worden in plastic bakjes, folies en flessen. Voor deze verpakkingen zijn geen (goedkope) alternatieven voorhanden. De politiek legt daarom geen verbod op deze verpakkingen en wil dat de markt met nieuwe innovaties komt om het probleem te verkleinen.

Plastic fantastic
Producenten zijn dol op plastic. En dat is begrijpelijk; het is spotgoedkoop en houdt producten langer houdbaar. Plastic verpakkingen zorgen ervoor dat er minder eten bederft en verloren gaat. Daarnaast draagt het ook nog eens bij aan de productbeleving, doordat het zorgt voor gemak en een ogenschijnlijk schoon product.

Maar tegelijkertijd heeft plastic een vuil imago. Uit consumentenonderzoek van de ING bank blijkt dat 86 procent van de respondenten zich wel eens stoort aan de hoeveelheid plastic in de supermarkt. En 64 procent ziet plastic als het minst duurzame verpakkingsmateriaal. Steeds meer fabrikanten zien dan ook de noodzaak in van minder plastic.

Statiegeld
De verpakkingsmiddelenindustrie zet steeds meer in op recycling. Toch is het recyclen van plastic nog maar beperkt mogelijk, omdat plastic snel vies en onbruikbaar wordt. Plastic dat gescheiden wordt ingezameld, wordt vooralsnog niet gebruikt om voedsel in te verpakken. PET-flessen die door statiegeld terugkomen bij de supermarkt, kunnen wél opnieuw worden gebruikt voor het verpakken van eten en drinken. CE Delft berekende eerder dit jaar dat vijf procent van al het geproduceerde plastic terugkomt via het statiegeldsysteem.

De statiegeldflessen bieden kansen voor fabrikanten van water en dranken. Steeds meer merken willen op hun fles vermelden dat het van gerecycled plastic is gemaakt. Zo maken de merken Chaudfontaine, Glaceau Smartwater, Honest en Lipton hun drankflessen vanaf 2020 van 100 procent gerecycled plastic.

Dit zorgt er ook voor dat meer fabrikanten nu open staan voor een statiegeldsysteem op kleine drinkflesjes. Want het terughalen van dit plastic zorgt ervoor dat er meer recyclebaar plastic beschikbaar komt. Volgens berekeningen van IRI Nederland werden er het afgelopen jaar 848 miljoen kleine drinkflesjes verkocht in de supermarkt.

Komend voorjaar zal de Tweede Kamer beslissen of er statiegeld op deze kleine flesjes komt. Dat is een goede zaak, want de inname van kleine drankflessen kan ervoor zorgen dat er minder plastic degradeert tot bermpaaltjes, verbrandingsafval of zwerfvuil.

Wat kun jij doen?
Het slechte nieuws is dat het het onduidelijk is wanneer de maatregelen van de politiek en de voedingsindustrie daadwerkelijk zoden aan de dijk zetten. Het goede nieuws is dat consumenten direct een verandering teweeg kunnen brengen. Iedereen kan – vanaf nu – elke dag gemiddeld vier verpakkingen besparen. Door in de supermarkt te kiezen voor producten waar geen plastic om zit.

Toegegeven, het is een grote uitdaging om op die manier boodschappen te doen. Consumenten zijn immers afhankelijk van wat de supermarkt in het schap aanbiedt. Momenteel dus vooral producten met plastic. De beste methode is dan ook om klein te beginnen. Elke verpakking minder telt, en is een stem voor voedsel zonder plastic.

Water uit een wegwerpflesje is bijvoorbeeld compleet overbodig in een land waar schoon water uit de kraan komt. Kraanwater scheelt ook nog eens een hoop geld. Of neem je eigen beker mee voor koffie to-go. ING verwacht de komende jaren een stijging in plasticverbruik door gemaksproducten. Vlees, kant-en-klaarmaaltijden en voorgesneden groente en fruit. Goed idee dus, om die juist wat vaker links te laten liggen.

Voor veel meer tips en informatie over plasticvrij leven vind je op Het Zero Waste Project.

tekst: Collin Molenaar

Kijk voor meer informatie over afval en afvalvrij leven in Utrecht in onze Milieuwijzer