RTV Utrecht volgt Lunetten Plandelt

Ik zit sinds kort in appgroep Lunetten Plandelt. Plandelen is zwerfafval opruimen combineren met wandelen. Zondagavond kreeg ik een bericht van Anton Damen, de Plandelman. In de appgroep schreef hij: ‘Wie wil er live in een radio-uitzending van RTV Utrecht belanden?’ Ik had tijd, kon wel wat lichaamsbeweging gebruiken en zwerfafval ligt er genoeg dus ik meldde me aan. Lunetten Plandelt is een laagdrempelige sociale activiteit.

Plandeljargon
Het plandeljargon maak je je snel eigen. Plandelen kent net als elke cultuur zijn eigen jargon. Dat begint al bij de term plandelen. Het is een afgeleide van het Scandinavische plogging; een samenvoeging van de woorden ‘plocka’ (pakken in het Zweeds) en ‘joggen’. Plandelen is de wandelvariant. De andere zwerfafvalrapers helpen je graag op weg met het plandeljargon.

Andere woorden die ik vandaag leerde:
• Knijperhub: op verzoek van Anton plaatste de gemeente een kastje voor de beschikbare afvalknijpers bij zijn huis. Deze zijn door iedereen gratis te lenen. Mooi detail: de gemeentewerkers maakten deze kast heel circulair van een afgekeurde vuilnisbak.
• HANDI HOOP: een plastic ring met een handvat waar je de afvalzak handig mee open houdt.
• Seizoensafval: de laatste weken signaleren plandelaars opvallend veel verpakkingen van Anta Flu keelpastilles. Daarnaast ook nog steeds veel vuurwerkresten (zoals gehalveerde knetterballen) en papieren zakdoekjes.
• Litterati: een online project waarbij gebruikers met behulp van een app zwerfafval opruimen en in beeld brengen.
• Zwerfie Bingo: je scoort bingo als je alle soorten afval in een kolom of rij van je zwerfafvalkaart hebt geraapt en afgevinkt.

Plandelhuwelijk
Door te plandelen leer je je wijk beter kennen. Je veegt niet alleen je eigen straatje schoon maar gaat er juist met de groep op uit om bij toerbeurt een ander deel van de wijk op te schonen. Op gunstiger tijdstippen bestaat de groep wel eens uit meer dan twintig deelnemers. Dan plandel je gezellig in tweetallen. Terwijl de een de HANDI HOOP vasthoudt hanteert de ander de knijper. RTV Utrecht radioreporter Robert-Jan hoopt op een primeur en wil weten: ‘is er al een plandelhuwelijk gesloten? Binnen Lunetten is dat nog niet het geval.

Scootmobiel
Plandelen is geschikt voor alle leeftijden. We lopen met een diverse groep mensen. Myrthe van acht heeft een studiedag en loopt mee met haar moeder Rozemarijn. Ze zijn druk bezig Zwerfie Bngo te scoren. RTV Utrecht radio reporter haalt ervaren plandelaar Gerda voor de microfoon: ‘Alle generaties doen er aan mee. Het leukst is als er gezinnen met kinderen meedoen. De kinderen zijn heel fanatiek met die knijpers. En zelfs met een scootmobiel kan je meedoen aan plandelen omdat het tempo heel laag ligt.’

Tijdstip
Plandelen kan op veel tijdstippen. Normaal gesproken plant Anton de plandeling niet ver vooruit om verzekerd te zijn van goed weer. En bij voorkeur buiten schooltijd. Steeds op een andere dag en ander moment, om iedereen in staat te stellen eens mee te plandelen: van (moeder met) baby tot pensionado, van kantoorslaaf en student tot zzp-er. Vandaag is het tijdstip door de reportage van RTV Utrecht bepaald. Maar ook vandaag onder schooltijd weet Antons appgroep Lunetten Plandelt acht mensen mee te krijgen.

Kort of lang plandelen
Je kan je plandeling zo kort of lang maken als je zelf wilt. Plandelen kan verslavend zijn: je wilt je buurt schoon houden, je vuilniszak vol hebben en dat ene perkje iets verderop ook nog even meenemen. Toch houdt de groep het meestal bij een uurtje. Ik merk inmiddels ook dat ik mijn knijphand voldoende heb belast.

Ondersteuning gemeente
Plandelen wordt ondersteund door onze gemeente Utrecht. Anton merkt dat de gemeente bijzonder welwillend is. Eerst met het beschikbaar stellen van de knijpers. Recentelijk kwam de knijperhub daarbij. Daar komen nog uitbreidingen op. Anton lanceerde de spin-off Zuilen Plandelt, met een lokale beheerder die de kar trekt en is nu bezig om het Plandelt!-initiatief ook naar andere Utrechtse wijken te brengen.

Huub Sweerts
Wil je de uitzending terugluisteren? Dat kan op RTVUtrecht.nl/gemist
Wil je ook eens plandelen? Neem contact op met antondamen@outlook.com