Zaterdag 5 september was het Plastic PeukMeuk 2020 event. In negentien gemeenten ondernamen bewoners actie om zoveel mogelijk sigarettenpeuken van straat op te ruimen. In mijn woonwijk, Utrecht Lunetten, deden we kleinschalig mee met acht volwassenen en twee kinderen. Organisator Anton ‘Plandelman’ Damen bracht me na afloop in contact met een van de initiatiefnemers van de landelijke actie: Peukenmeisje Bernadette Hakken. Bij haar staat de teller sinds 1 juli 2018 op ruim tweehonderdduizend peuken. Ik leerde dat peukenrapen een zinvolle verslaving is.
Lastig ophouden
Als je begint met peukenruimen is het lastig om op te houden. Anton Damen kwam een paar minuutjes te laat aangeplandeld. Hij kon zich namelijk niet inhouden en heeft onderweg elf peuken opgeruimd. Anton: ‘Dat klinkt niet als veel, maar bedenk dat iedere peuk acht liter water verontreinigt. Dan is het toch de moeite waard.’
Een andere deelnemer heeft een eigen grijper en is blij met de lichaamsbeweging: ‘Mijn buurman heeft een hond, ik heb mijn grijper’. Mijn jongste zoon Ravi van acht en ik zijn nog beginners. We spraken af om peuken te gaan ruimen bij het speelpleintje vlak bij ons huis. We merken dat het lastig is er te komen omdat we onderweg al zoveel aan het rapen zijn. Na afloop van ons uurtje bleven onze ogen naar de grond gericht en peuken spotten. Bernadette Hakken herkent het verslavende aspect: ‘De drang om ze op te ruimen is altijd aanwezig’.
De score van voorkomen verontreiniging
De actie in Lunetten voorkomt verontreiniging van ruim 24 duizend liter water. Dat is de rekensom die ik maak nadat we van Anton de totaaltelling krijgen van onze gezamenlijke vangst: 3036 peuken in een uurtje geraapt. Mijn toplocaties zijn bankjes – waar meestal toch wel een vuilnisbak in de buurt staat – en fietsenrekken. Voor mijn zoon is het wedstrijdelement belangrijk dus we laten ander zwerfafval liggen. Hij vertelt thuis trots dat we met een score van 420 peuken derde zijn geworden. Degenen met lagere scores hadden een excuus: ze ruimden tussendoor ook plastic en blikjes op.
Opvoeden door het goede voorbeeld
Met peuken rapen voed je mensen op. Ik voed door het opruimen mijn zoon op. Gelukkig kan hij zich nog niet voorstellen waarom mensen roken en waarom ze hun afval niet in de vuilnisbak doen. Hopelijk blijft dat ook zo in zijn puberteit. Bernadette Hakken pakt regelmatig haar kans om voorlichting te geven als voorbijgangers haar aanspreken op straat en vragen wat ze doet: ‘Kennelijk wordt de peuk niet gezien als zwerfafval’.
Peukenprobleem op de politieke agenda
PeukMeuk zet het peukenprobleem op de politieke agenda. Peukenmeisje leerde tijdens een beach clean-up dat peuken wereldwijd het meest gevonden zwerfafval zijn. De aandacht voor deze vervuiling is minimaal. Bij de politiek, in het debat, in de voorlichting en bij de bevolking. Bernadette: ‘Door de maatregelen voor een rookvrije samenleving, worden rokers steeds meer gedwongen op straat te roken. De vervuiling door peuken neemt daardoor alleen maar toe.’
Filtersigaretten hebben ten onrechte een minder schadelijk imago. ‘Naast kanker door tabak, krijgen rokers ook kanker door de microplastics die ze inademen. De milieuvervuiling daarbij opgeteld is er maar één oplossing: een verbod op de sigarettenfilter!’
tekst en foto’s Huub Sweerts
Meer lezen? Facebook pagina Peukenmeisje | Artikel Plandelman Peukenmeisje
Jouw Huis Klimaatproof 22 september