Nederland heeft behoefte aan woningen. Heel veel woningen. We vergrijzen niet alleen, we zijn ook vaker en langer single. Om de vraag beter af te stemmen op het aanbod, moeten er voor 2030 minimaal 1 miljoen nieuwe huizen gebouwd worden. In het groen, als het even kan. Aldus de branchevereniging van projectontwikkelaars, NEPROM.
De Nederlandse bevolking is in tien jaar gestegen van 16,3 miljoen in 2007 naar iets meer dan 17 miljoen in 2017. In 2030 tikken we, afgaand op de prognose van het CBS, de 17,8 miljoen aan. Dat zijn niet alleen meer mensen, maar ook meer ouderen en vrijgezellen. Het is dus geen gek idee om er een miljoen extra huizen bij te bouwen, de vraag is alleen: waar?
Buitenhof
In Buitenhof van 20 mei 2018 gingen Bart van Breukelen (namens NEPROM) en Paulus Jansen (SP wethouder Wonen van Gemeente Utrecht) met elkaar in debat. Het eerste dat Van Breukelen deed, was ‘bouwen in het groen’ reframen in ‘buitenstedelijk bouwen’. Door woorden als ‘groen’ en ‘natuur’ te vermijden, probeerde hij de beeldvorming zoveel mogelijk naar zijn hand te zetten.
Wanneer Jansen zegt dat er al voldoende in het groen gebouwd is, kijkt Van Breukelen hem besmuikt aan. Voor hem is groen niet meer dan versiering. Strookje hier, slinger daar, vooral bedoeld om gebouwen beter uit te laten komen.
Groen is voor projectontwikkelaars niet meer dan bouwkundige garnering.
Wanhoopspoging
Volgens Van Breukelen bouwt Utrecht ‘veel te weinig’ woningen, waarop Jansen aangeeft dat er 3200 woningen zijn opgeleverd; drie keer zoveel als vier jaar geleden. Van Breukelen heeft door dat hij het met framing en loze aantijgingen niet gaat redden, want Jansen heeft zich perfect voorbereid. Hij gooit het over een andere boeg – een wanhoopspoging:
Van Breukelen beweert namelijk dat ze door middel van buitenstedelijk bouwen de groene gebieden kunnen verbeteren. Presentator Paul Witteman valt bijna van zijn stoel. Als hij gevraagd wordt dit statement te verduidelijken, komt Van Breukelen met een vaag verhaal over bedrijfsterreinen, en dat daar ook woningen gebouwd kunnen worden.
Gemiste kans
De rest van het debat gaat over ‘de wens van de bewoners’ en ‘de inzet van openbaar vervoer’. Een gemiste kans. De discussie zou veel breder getrokken moeten worden. Er werd bijvoorbeeld met geen woord gesproken over het milieu. Maar ook het soort woningen bleef onderbelicht. Hebben we het hier over flatgebouwen, villa’s, duplexwoningen? En hoe duurzaam/sustainable zijn ze? Waarom kwamen nieuwe woonvormen niet ter sprake, zoals tiny houses?
Een andere visie op woningbouw
De overheid, in de vorm van Paulus Jansen, denkt het stijgende aantal inwoners op te lossen door meer te bouwen in steden (‘binnenstedelijk’). Projectontwikkelaars, in de vorm van Bart van Breukelen, zien de bevolkingstoename en denken: hier kunnen wij een slaatje uitslaan. Overal waar nog geen baksteen ligt, groen of niet, kunnen we omploegen tot woonwijk.
Ik denk dat we toe moeten naar een andere visie op woningbouw. Kleinere huizen, duurzame ‘units’, gebouwd of mobiel, niet meer op elkaar gepakt in straten en wijken, maar vrijstaand. Huizen die opgaan in de natuur, in plaats van de natuur wegdrukken.
Wonen zonder natuur is geen wonen
Wonen zonder natuur – de uiterste consequentie van de opstelling van NEPROM – is geen wonen. We zullen ons daarom moeten realiseren dat we beter met en in de natuur kunnen leven, in plaats van er steeds maar weer een deel van op te offeren totdat er niets meer van over is.
tekst: